Lễ hội Kỳ Yên ở An Giang nét văn hóa và tín ngưỡng đặc sắc

Từ Bắc chí Nam, mỗi vùng miền trên dải đất hình chữ S đều có những lễ hội mang đậm dấu ấn riêng biệt. Nếu miền Bắc tự hào với hội Gióng linh thiêng, miền Trung có lễ hội cầu ngư sôi động thì miền Tây Nam Bộ có lễ hội Kỳ Yên ở An Giang. Lễ hội lưu giữ những giá trị tín ngưỡng tôn giáo và văn hóa truyền đời qua bao thế hệ của người dân Nam Bộ nói chung và An Giang nói riêng.

1. Tổng quan về lễ hội Kỳ Yên ở An Giang

Lễ hội Kỳ Yên An Giang không chỉ là dịp để người dân bày tỏ lòng biết ơn đối với các vị thần linh mà còn là cơ hội để gắn kết cộng đồng và thể hiện những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp.

1.1 Lễ hội Kỳ Yên là gì?

Lễ hội Kỳ Yên là một nghi lễ truyền thống quan trọng trong đời sống văn hóa của người dân Nam Bộ, đặc biệt là ở An Giang. Tên gọi Kỳ Yên có nghĩa là “cầu an”, phản ánh mục đích chính của lễ hội là cầu cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu và tưởng nhớ các vị thần, tiền hiền đã có công khai khẩn bảo vệ vùng đất.

1.2 Nguồn gốc và Lịch sử hình thành Lễ Hội Kỳ Yên ở An Giang

Lễ hội Kỳ Yên có nguồn gốc từ tục lệ cúng đình của người Việt khi di cư vào Nam Bộ. Tại An Giang, lễ hội này gắn liền với các đình làng, nơi thờ cúng bái đặc trưng các vị thần Thành Hoàng và tiền hiền. 

Ban đầu, lễ hội được tổ chức để cầu an và tạ ơn các vị thần đã bảo vệ cộng đồng. Dần dần, lễ hội phát triển và trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của người dân An Giang, được tổ chức định kỳ hàng năm tại nhiều đình làng trong tỉnh.

1.3 Tầm quan trọng và ý nghĩa của lễ hội Kỳ Yên

Ý nghĩa của lễ hội Kỳ Yên không chỉ là dịp để người dân thể hiện lòng thành kính với các vị thần mà còn là cơ hội để cộng đồng gắn kết, bảo tồn và giao lưu văn hóa truyền thống. Bên cạnh đó, lễ hội thể hiện niềm tin tâm linh của người dân vào sự che chở của các vị thần, cầu mong cho cuộc sống bình an, thịnh vượng.

Đây cũng là dịp để người dân tưởng nhớ và tri ân công lao của các bậc tiền nhân đã có công khai phá, bảo vệ vùng đất. Đặc biệt, lễ hội Kỳ Yên ở đình thần Thoại Ngọc Hầu đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia vào năm 2010. Điều này khẳng định giá trị văn hóa, lịch sử và nghệ thuật đặc sắc của lễ hội trong kho tàng di sản văn hóa Việt Nam.

2. Các địa điểm tổ chức lễ hội Kỳ Yên nổi bật ở An Giang

Lễ hội Kỳ Yên ở An Giang được tổ chức ở rất nhiều các địa điểm khác nhau như:

2.1 Lễ hội Kỳ Yên tại Đình Châu Phú

Đình Châu Phú, tọa lạc tại phường Châu Phú A, thành phố Châu Đốc. Đây là một công trình kiến trúc nghệ thuật mang đậm dấu ấn thời Nguyễn và phong cách truyền thống của đình làng Nam Bộ.

Hằng năm, ngày hội tâm linh Kỳ Yên được tổ chức từ ngày 10 đến 12 tháng 5 âm lịch, nhằm tưởng nhớ công ơn của Lễ Thành Hầu Nguyễn Hữu Cảnh.  Lễ hội bao gồm các nghi thức truyền thống như: Lễ thỉnh sắc thần, lễ Túc Yết, lễ Chánh tế cùng các hoạt động văn hóa như hát bội, thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia.

2.2 Lễ hội Kỳ Yên tại Đình Mỹ Phước

Đình Mỹ Phước nằm ở phường Mỹ Long, thành phố Long Xuyên, được xây dựng vào năm 1852 dưới triều vua Tự Đức. Kiến trúc đình mang đậm phong cách triều Nguyễn với các chi tiết chạm khắc tinh xảo.

Lễ hội Kỳ Yên tại đình diễn ra vào các ngày 10, 11 và 12 tháng 5 âm lịch hằng năm. Đình thờ thần Thành Hoàng Bổn Cảnh và các vị tiền hiền, hậu hiền. Lễ hội là dịp để cộng đồng tưởng nhớ công lao của các bậc tiền nhân và cầu mong quốc thái dân an.

2.3 Lễ hội Kỳ Yên tại Đình Bình Đức

Đình Bình Đức tọa lạc tại phường Bình Đức, thành phố Long Xuyên, là nơi tổ chức lễ hội Kỳ Yên với nhiều nghi thức truyền thống. Lễ hội diễn ra trong 3 ngày, từ ngày 14 đến 16 tháng 5 âm lịch hằng năm với nhiều nghi thức như lễ Cung Nghinh Sắc Thần, lễ Tế Thần Nông, lễ Túc Yết, lễ Chánh tế. Cùng với đó là các hoạt động văn hóa như hát bội, thu hút đông đảo người dân tham gia.

2.4 Lễ hội Kỳ Yên tại Đình Thần Mỹ Thới

Đình Thần Mỹ Thới nằm ở phường Mỹ Thới, thành phố Long Xuyên, là nơi thờ Thành Hoàng và các vị tiền hiền, hậu hiền của làng. Lễ hội Kỳ Yên được tổ chức từ ngày 15 đến 17 tháng 5 âm lịch hằng năm với ý nghĩa tưởng nhớ các bậc tiền hiền và cầu mong mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an. Đây cũng là dịp để cộng đồng gắn kết và bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống dân gian.

2.5 Lễ hội Kỳ Yên Đình Thần Thoại Ngọc Hầu

Lễ hội Kỳ Yên Đình Thần Thoại Ngọc Hầu được tổ chức từ ngày 10 đến 12 tháng 3 âm lịch hằng năm. Đình có tọa lạc tại huyện Thoại Sơn là nơi thờ danh thần Thoại Ngọc Hầu, người có công khai phá vùng đất Nam Bộ.

Cũng như các lễ hội Kỳ Yên khác thì lễ hội tại đình bao gồm các nghi thức truyền thống như: Lễ Chánh tế, lễ Tôn vương, cùng các hoạt động văn hóa như hát bội, thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia.

2.6 Lễ hội Kỳ Yên Đình Bình Thủy

Lễ hội Kỳ Yên Đình Bình Thủy An Giang nằm ở huyện Châu Phú được tổ chức hằng năm từ ngày 25 đến 28 tháng 6 dương lịch, tức từ mùng 8 đến 11 tháng 5 âm lịch, tại xã Bình Thủy. Tại lễ hội có rất nhiều các nghi lễ và hoạt đọng văn hóa hấp dẫn.

Xem thêm: 8+ lễ hội ở An Giang nổi bật nhất: Kết hợp văn hóa và tâm linh

3. Các nghi thức và hoạt động chính trong lễ hội Kỳ Yên ở An Giang

Lễ hội Kỳ Yên ở các đình tại An Giang được diễn ra với rất nhiều các nghi thức và hoạt động khác nhau như:

3.1 Phần lễ trang nghiêm

• Lễ Thỉnh Sắc Ông (Nước): Đây là nghi thức mở đầu, diễn ra vào sáng sớm ngày đầu tiên của lễ hội. Ban quý tế cùng các học trò lễ, trong trang phục truyền thống, rước sắc thần từ nơi lưu giữ về đình làng. Đoàn rước đi qua các tuyến đường chính với xe hoa, long đình, chiêng trống, tạo nên không khí trang trọng và linh thiêng.
• Lễ Túc Yết: Thường được diễn ra vào đêm khuya, lễ Túc Yết là nghi thức trình báo với thần linh về việc chuẩn bị đầy đủ cho kỳ tế lễ. Lễ vật gồm hoa quả, xôi, nhang đèn và một con heo sống đã được làm sạch, đặt sấp trên giá gỗ. Nghi thức được thực hiện trong không gian trầm hương nghi ngút và tiếng nhạc lễ, thể hiện lòng thành kính của cộng đồng.
• Lễ Đàn Cả: Là nghi thức quan trọng nhất, được tổ chức vào rạng sáng ngày chính lễ. Ban quý tế thực hiện các nghi thức tế lễ truyền thống, cầu mong quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.
• Lễ Xây Chầu – Đại Bội: Đây là nghi thức mở màn cho phần hội với mục đích khai lễ và cầu mong sự hài hòa giữa trời, đất và con người. Tiếp theo là Lễ Đại Bội, với các tiết mục hát bội, thể hiện các tích truyện cổ, giáo dục đạo đức và truyền thống. Các vở tuồng được trình diễn bởi các đoàn hát bội nổi tiếng, thu hút đông đảo người dân và du khách.
• Lễ Chánh Tế: Diễn ra vào sáng ngày chính lễ, Lễ Chánh Tế là nghi thức tế lễ chính thức, với sự tham gia của ban quý tế và các vị chức sắc. Lễ vật được dâng cúng trang trọng, cùng với các nghi thức tế lễ truyền thống, thể hiện lòng thành kính và cầu mong sự bảo hộ của thần linh.
• Lễ Tạ ơn – Lễ đưa Ông về: Là nghi thức kết thúc lễ hội, Lễ Tạ ơn và Lễ đưa Ông về được tổ chức vào ngày cuối cùng. Ban quý tế thực hiện các nghi thức tiễn đưa sắc thần về nơi lưu giữ, cùng với lời cảm tạ và cầu mong sự phù hộ của thần linh trong năm tới.

3.2 Phần hoạt động giải trí

Bên cạnh những hoạt động nghi lễ tại Lễ hội Kỳ Yên ở An Giang còn có nhiều hoạt động khác nhau như:

• Biểu diễn nghệ thuật truyền thống: Trong khuôn khổ lễ hội, nhiều hoạt động nghệ thuật truyền thống được tổ chức, như hát bội, cải lương và đờn ca tài tử. Các tiết mục này không chỉ phục vụ nhu cầu giải trí mà còn góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống.
• Các trò chơi dân gian: Lễ hội còn tổ chức nhiều trò chơi dân gian như kéo co, đẩy gậy, cờ người, thu hút sự tham gia của đông đảo người dân và du khách. Những trò chơi này không chỉ mang tính giải trí mà còn tăng cường sự gắn kết cộng đồng.
• Các hoạt động văn hóa, thể thao khác: Ngoài ra, lễ hội còn có các hoạt động văn hóa, thể thao như múa lân, thi đấu thể thao, triển lãm ảnh, góp phần làm phong phú thêm chương trình lễ hội và thu hút sự quan tâm của công chúng.
• Gian hàng ẩm thực, đặc sản địa phương: Trong suốt thời gian diễn ra lễ hội, nhiều gian hàng ẩm thực được tổ chức, giới thiệu các món ăn đặc sản địa phương như bánh tét, bánh ít, bánh da lợn, hủ tiếu, bún cá… Đây là dịp để du khách thưởng thức và khám phá ẩm thực phong tục địa phương của vùng đất An Giang.

4. Kinh nghiệm tham dự lễ hội Kỳ Yên ở An Giang trọn vẹn nhất

Để có trải nghiệm lễ hội Kỳ Yên ở An Giang trọn vẹn nhất các du khách cần phải có cho mình những kinh nghiệm sau đây.

4.1 Thời điểm lý tưởng

Tùy từng lễ hội Kỳ Yên được tổ chức ở mỗi đình khác nhau mà du khách tham khảo thời điểm đi cho phù hợp. Để tham gia đầy đủ các nghi thức và hoạt động, bạn nên đến An Giang trước ngày khai hội một ngày để ổn định chỗ ở và tham quan các địa điểm lân cận.

4.2 Hướng dẫn di chuyển đến An Giang

Để di chuyển đến An Giang thuận tiện nhất thì các du khách có thể lựa chọn di chuyển cho phù hợp tùy vào điểm xuất phát.

• Nếu di chuyển từ HCM, bạn khởi hành từ bến xe miền Tây để đến được An Giang. Ngoài ra, bạn cũng có thể lựa chọn xe máy hoặc ô tô cá nhân để di chuyển.
• Để di chuyển trong nội tỉnh An Giang bạn có thể thuê xe máy, xe ôm hoặc taxi để tham quan các địa điểm du lịch và tham gia lễ hội.

4.3 Những lưu ý quang trọng về trang phục, văn hóa ứng xử

• Trang phục: Nên mặc trang phục lịch sự, kín đáo khi tham dự lễ hội, đặc biệt là khi vào đình hoặc tham gia các nghi thức tế lễ.
• Ứng xử: Giữ thái độ tôn trọng, không làm ồn ào hoặc gây mất trật tự trong khu vực lễ hội. Tránh chụp ảnh hoặc quay phim khi không được phép. Đặc biệt là trong các nghi thức trang nghiêm.

4.4 Nơi lưu trú tại An Giang khi tham gia lễ hội

Tại An Giang có rất nhiều các điểm lưu trú khác nhau để du khách tham gia lễ hội như: Khách sạn Trung Nguyên, Homestay Khoa Châu Đốc, khách sạn Ngọc Minh…. Một trong những lựa chọn lưu trú cao cấp tại An Giang là MerPerle Nui Sam. Đây là một resort tọa lạc dưới chân Núi Sam, gần Đền thờ cổ xưa Bà Chúa Xứ và các địa điểm du lịch khác. Resort có 84 phòng nghỉ được thiết kế hiện đại, tiện nghi đầy đủ, cùng với hồ bơi ngoài trời, nhà hàng và trung tâm spa

4.5 Thưởng thức đặc sản An Giang trong dịp lễ hội Kỳ Yên

An Giang nổi tiếng với nhiều món ăn đặc sản hấp dẫn, khi tham gia lễ hội Kỳ Yên ở An Giang du khách có thể thưởng thức một số món ăn như:

• Bún cá Long Xuyên: Món bún với nước dùng ngọt thanh, cá lóc đồng và rau sống đặc trưng.
• Lẩu mắm Châu Đốc: Lẩu với hương vị đậm đà từ mắm cá, ăn kèm với nhiều loại rau và hải sản.
• Bánh bò thốt nốt: Bánh mềm, ngọt dịu, làm từ đường thốt nốt đặc sản của vùng.

4.6 Mua sắm quà lưu niệm

Ngoài thưởng thức các món ăn đặc sản, du khách có thể mua sắm quà lưu niệm là đặc sản An Giang về làm quà tặng như:

• Mắm Châu Đốc: Đa dạng các loại mắm như mắm cá linh, mắm cá sặc, mắm thái.
• Khô cá: Các loại khô như khô cá linh, khô cá sặc, khô cá tra.
• Bánh phồng Phú Mỹ: Bánh truyền thống làm từ nếp, có hương vị đặc trưng.
• Sản phẩm thủ công: Tranh lá thốt nốt, tranh gạo, khăn thêu, sản phẩm từ gỗ khắc laser.

5. MerPerle Nui Sam – Địa điểm lưu trú đầy đủ tiện nghi tại An Giang

Nằm nép mình dưới chân núi Sam linh thiêng, là nơi gắn liền với nhiều giá trị văn hóa và tín ngưỡng của người Nam Bộ, MerPerle Nui Sam là khu nghỉ dưỡng cao cấp. Với thiết kế hiện đại hòa quyện cùng không gian xanh mát, khu resort này cung cấp đầy đủ tiện nghi từ hồ bơi vô cực, nhà hàng sang trọng.

Đặt phòng ngay!

Đồng thời có khu spa thư giãn đến các phòng nghỉ chuẩn 4 sao hướng núi và hướng đồng ruộng bao la. Tất cả tạo nên một không gian vừa đậm chất nghỉ dưỡng, vừa gần gũi với đời sống văn hóa miền Tây.

MerPerle Nui Sam là lựa chọn lý tưởng cho du khách đến An Giang tham gia các lễ hội truyền thống như Lễ hội Kỳ Yên tại các đình làng gần đó. Từ đây, việc di chuyển đến Đình Thần Thoại Ngọc Hầu hay các điểm du lịch nổi bật như Miếu Bà Chúa Xứ, Lăng Thoại Ngọc Hầu… đều vô cùng thuận tiện.

Câu hỏi thường gặp